विष्णु पौडेल

ताप्लेजुङ/ पूर्वी पहाडी जिल्ला ताप्लेजुङको पाथीभरा याङवरक गाउँपालिकामा बिकासका पूर्वाधारहरु भित्रिएपनि गाउँ छोडेर अन्यत्र बसाइँ सरी जाने क्रम उच्च रहेको पाइएको छ ।

स्थानीय तह पुनसंरचनाका क्रममा जिल्लाका साविकका गा.वि.सहरु नाङखोल्याङ, थेचम्बु, तिरीङ्गे, डुम्रिसे, चाक्सिबोटे र थुम्बेदिनको समायोजनपछि एउटै पालिका पाथीभरा याङवरक गाउँपालिका बनेको हो ।

यो गाउँपालिकाको भुगोल भित्र मोटर गाडी कुदने सडक, बिद्युत , खानेपानी, स्वास्थ्य जस्ता अत्यावश्यक पूर्वाधारहरु भित्रिएपनि गाउँबाट मानिसहरु बसाइँसरेर अन्यत्र जाने क्रम भने उच्च देखिएको हो ।

वडा नं ४ डुम्रिसेस्थित आधारभूत स्वास्थ्य चौकीमा कार्यरत स्वास्थ्य कर्मचारी मुकुन्द दाहाल भन्छन–पहिला बाटोघाटो केही थिएन अहिले यहाँ सुविधाहरु थपिएका छन तर गाउँचाहिं खाली हुँदैछ ।

अधिकांश परिवारबाट कोही न कोही वैदेशिक रोजगारीका लागि जाने र कमाएको पैसा शहरी क्षेत्र तथा जिल्लाबाहिर खर्चिने क्रमले यहाँबाट मानिसहरु बसाइँसरेर अन्यत्र गइरहेको हुन सक्ने वडा नं ४ डुम्रिसेका बासिन्दाहरु बताउँछन ।

यहाँ घर भएका प्रायजसो सबैले मधेसका गाउँ बजारतिर कम्तीमा बास बस्ने बन्दोबस्तीका लागि जग्गा किनेका कारण पहाडका गाउँ बस्ती कुनैदिन रित्तिदैनन भन्ने अवस्था नरहेको उनीहरु बताउँछन ।

डुम्रिसेका मित्रलाल कोइराला भन्छन–पहिला यहाँ थुप्रै घर परिवार बस्थे अहिले घर खाली भइरहेका छन । अस्ति भर्खरै एक परिवार झापातिर गए । अरु पनि जाने सुनिराखिएको छ ।

लगभग ४० बर्षपछि आफनो जन्मथलो डुम्रिसे पुगेका श्रीप्रसाद पौडेलले उ बेलाको डुम्रिसे र अहिलेको डुम्रिसेमा निक्कै फरक अनुभुती गरेको बताए । उनले भने– त्यो बेला हिंडेरै पहाड छोडेका थियौं, अहिले घरको आँगनमै गाडीबाट ओर्लिन पाउँदा औधी खुशी लाग्यो ।

विजुली वत्ती पुगेछ, घरमै खानेपानी आइपुगेछ । पहाडतिर बिकास हुँदैछ रे भन्ने सुनेका यहाँका पहिलाका बासिन्दाहरु गाउँ फर्किँदा प्रत्यक्ष रुपमै बिकासको अनुभुती गर्न पाएको बताउँछन ।

बिकासका पूर्वाधारहरु बिस्तारको क्रम एकदमै ढिलो हुनु र बैदेशिक रोजगारीका कारण मानिसहरुको जीवनशैलीमा आएको परिवर्तनले यस क्षेत्रका बस्तीहरु उजाड बनेका छन । परम्परागत शैलीका घरहरु देखिएपनि ति धेरै घरहरु रित्तो अवस्थामा पाइन्छ । पुराना घर र मतानहरु ढुंगा माटोले बनेका हुन यि घर बिक्ने कुरा भएन त्यही भएर यत्तिकै छोडेर यहाँका मानिसहरु मधेस झरेका छन– डुम्रिसेको पुछारतिरका खाली घर देखाउँदै एक महिलाले भनिन । त्यहाँका दुई परिवार बसाइँसरेर झापातिर लागेको बताइएको छ ।

पञ्जीकरण विभागका अनुसार ताप्लेजुङबाट बसाइँ सरेर अन्यत्र जाने भन्दा आउने परिवारको संख्यामा भारी अन्तर छ । विभागले उपलब्ध गराएको तथ्याङक अनुसार ३१ साउन सम्ममा पाथीभरा याङवरक गाउँपालिकाभरीबाट ४२१ परिवार बसाइँ सरेर अन्यत्र बाहिरिँदै गर्दा यो पालिका भित्र बसाइँ सरेर आउने परिवारको संख्या ४१ मात्रै छ ।